Life is what happens to you while you are busy making other plans’ [1]
Elke dag komt wel iemand vragen ‘wat het plan is’, en dat we ‘een structurele oplossing nodig hebben en niet altijd brandjes blussen’. Wat een illusie dat je alles zou kunnen plannen en beheersen, hoe zalig om je te laten meeglijden op de chaosgolven van de dag. Dat botst en knotst, en af en toe verzuip je, maar een dag met enkel uitgevoerde plannen is een dag die niets nieuws bracht, een lege capsule. Het was bepaald niet het plan leidinggevende, en zeker niet diensthoofd, te worden. Indachtig het Peter principe[2] hou ik me al jaren van elk verder aanbod om te stijgen in de hiërarchie, volgens sommigen heb ik mijn niveau van onbekwaamheid jaren geleden met verve bereikt. (Neen, geen steunende woordjes nu!). Een illustratie. Omdat ik zelf de chaos omarm, en dat voor een deel de charme uitmaakt van werken in een verlosafdeling, waar niets echt gepland verloopt. Wat een rustige dag belooft te worden explodeert en bij valavond huilen 8 nieuwe levens hun ouders de nacht in. Pas dit jaar, na 36 jaar verloskunde, heb ik gemerkt dat sommige gynecologen en vroedvrouwen helemaal niet houden van het onvoorspelbare. Tot een jaar geleden zou ik dan hooghartig verklaard hebben dat ze de verkeerde beroepskeuze hebben gemaakt, zeker als ze zo een ‘strak plan’ nodig hebben waarvan je weet dat het nooit zal uitgevoerd worden. Was een beetje blinde vlek dat ik blijkbaar een minderheidsstandpunt deel. Iedereen vindt een andere charme in dit wijze beroep. ’s Avonds gaat ieder met een andere herinnering als cadeau naar huis.
Het beeld van wat leidinggeven betekent schommelt voor mij tussen Sinterklaas en Colonel Sherman T. Potter, met lichte voorkeur voor de Kolonel. Je zou denken dat de inspiratie van je eigen opleiders komt, het toeval wil dat ik pas veel later inspirerende leidinggevenden heb ontmoet. De opleider-diensthoofd had de allure van een operetteprins, inhoud ontbrak en het onuitgesproken Leitmotiv was: problemen lossen zich op door ze te negeren. Bij samenkomsten met collegae oud-assistenten wordt steevast gelachen met herinneringen aan deze merkwaardige werkwijze en de boven alle fantasie uitstijgende gevolgen; het gezamenlijke besluit is dat we vooral geleerd hebben hoe we het niet gingen doen.[3] Andere diensthoofden hadden minder aristocratische trekken en vallen onder het begrip van de twintigste-eeuwse bullebak, destructieve figuren die nu vroegtijdige de bakkes zou gesnoerd worden en verwijderd zonder bedanken voor bewezen diensten.
Sinterklaas staat aan de leiding van de NV Sint Nikolaas, een bedrijf waar vroeger alle medewerkers eenzelfde voornaam hadden, gelukkig nu een meer diverse compagnie. Hij is inconsequent want de gevreesde straffen voert hij nooit uit ( anders mocht hij het legertje vieze venten vervoegen). De man is vriendelijk doch kordaat en wil ieder exact geven wat ie wil, en net daar wringt het schoentje (akkoord deze woordspeling is goedkoop). Nu kijken de meeste mensen niet veel verder dan hun navel, waar de structurele oplossingen zich schijnen te bevinden. Zo oordeelt ieder dat ‘mijn probleem’ het grootste is en nu moet opgelost worden en wat doet mijn teentje pijn als je er geheel ongewenst hebt opgetrapt ( oh, vergeet bij mailing eens iemand te vermelden, wat een verlatingsangst er dan opwelt) . Wat het gevolg is van ieders wensen te bevredigen kan je in de klassieker ‘Bruce Almighty’ zien: de ontevredenheid neemt toe, de nood aan koffie en het wanhoop gehalte bij de baas ook.[4] Niet makkelijk om te weerstaan aan het eeuwige ‘pleasen’ van de Sint. Sint wil dat ieder kind een warm nest heeft. Als iedereen een privé Sint had was het probleem meteen opgelost. Wat ben ik daar vaak met open ogen ingetrapt (en ‘t gebeurt nog).
Het einde van de militaire dienstplicht in België promoveerde de twee gynaecologen van de laatste lichting dienstplichtigen meteen tot deeltijds hoofd in het Militair Ziekenhuis Soest. Een boeiende ervaring waar ook blijvende contacten uit zijn overgebleven. Jonge, toen nog bijna slanke, snaak die bevel moet geven over gespierde mannen van den troep. Gewoon mee aanschuiven aan tafel, proberen een goed voorbeeld te geven en luisteren werkte wel (en een reprimande van de echte Kolonel, aan dezelfde tafel aanschuiven was ongehoord, heb er me nooit iets van aangetrokken). Als tiener had ik een wat romantisch idee van een legerhospitaal uit de TV reeks M.A.SH. geërfd. Colonel Sherman T. Potter was het toonbeeld van de mededogende , strenge maar rechtvaardige , en duidelijke leider. Aan ‘duidelijke’ en ’strenge’ bleek het me bij elke evaluatie te ontbreken. [5]Ik vecht nog elke dag met het ‘strenge’, het ‘duidelijke’ vermoedelijk ook. Maar de Kolonel staat er wel als je hem nodig hebt, sta je in de kou zal hij het je terug warm maken ( vraag me af of ik dat kan).
Samen maken we er elke dag een rommeltje van, en toch mogen we elke dag fris opnieuw beginnen. Dat anderen je zo veel stommiteiten kunnen vergeven, zomaar wegwissen zonder nood aan compensatie blijft ongelooflijk. Zelf ben ik een paar keer te lang blijven haperen bij een kwetsend woord, terwijl je gewoon de pagina moet omslaan. Een wijze levenspartner heeft me dat geleerd. De meeste mensen willen gewoon goed doen, en al kijken we vooral naar onze glimmende navel, onze handen steken we uit naar de anderen, om warm te blijven. Om nog eens te citeren uit ‘Bruce Almighty’: No matter how filthy something gets, you can always clean it right up.[6]
Laat ons warm blijven voor elkaar, niet te veel verwachten van gedetailleerde plannen en orde, onze ogen opslaan van onze navel ; en voor mezelf: verder werken aan het helder en net streng genoeg worden.
En toch: als je niet van chaos houdt, blijf dan weg uit de verloskunde (je wint het nooit van de Tweede Wet van de Thermodynamica).[7]
[1] Uit ‘Beautiful Boy’, John Lennon, hij schreef dit voor zijn pasgeboren tweede zoon ( terwijl hij zijn eerste kind volledig negeerde), te beluisteren via https://www.youtube.com/watch?v=1BZkYfqa4Fs
[2] Het Peter principe werd genaamd naar de Amerikaanse onderwijskundige en pedagoog Laurence J. Peter en stelt dat in een hiërarchie elke medewerker stijgt tot aan zijn niveau van onbekwaamheid.
[3] Natuurlijk hebben we heel wat goeds meegekregen ook zoals een stevige basis van operatieve vaardigheden.
[4] Kijk naar deze schitterende scene: https://www.youtube.com/watch?v=_Ut8HupAxVY
[5] Wat zou ik graag dit soort gezag hebben: https://www.youtube.com/watch?v=krPshL3Sq8A
[6] Komt in deze eindscene voor: https://www.youtube.com/watch?v=BnbEQAEBwuw
[7] De entropie van een geïsoleerd systeem dat niet in evenwicht is zal altijd stijgen of: de chaos neemt altijd en vanzelf toe ( kijk maar naar je beureaublad), om het wat te beheersen moet je er energie in steken.
Onderweg 